ΑΜΑΣΕΙΑ & ΤΟΚΑΤ ΠΟΝΤΟΥ

Εικόνα 1

Μετά την επίσκεψή μας στην όμορφη Σινώπη του Πόντου και τις κωμικοτραγικές αντιθέσεις των δύο προσώπων της σύγχρονης και ευρωπαϊκά ενδεδυμένης Τουρκίας, περατώσαμε τη σύντομη περιοδεία μας σε μερικές από τις πόλεις του Δυτικού Πόντου με την επίσκεψή μας στην Αμάσεια και το Τοκάτ.

Η διαδρομή από τη Σινώπη στην Αμάσεια ανέρχεται στα 410 χλμ. καλυπτόμενη από ένα πολύ καλό επαρχιακό οδικό δίκτυο, αποτέλεσμα του οργασμού της τουρκικής οδοποιΐας της τελευταίας πενταετίας.  

Η Αμάσεια των 70.000 και πλέον κατοίκων είναι μία εντυπωσιακά όμορφη πόλη κτισμένη στις δύο όχθες ενός ποταμού. Ωραία κτίρια, όμορφες γέφυρες και ένα κάστρο στο μεγάλο ύψωμα κάτω από το οποίο βρίσκεται χτισμένη η πόλη. Στο ύψωμα αυτό είναι λαξευμένοι οι επιβλητικοί τάφοι των Μιθριδατιδών, ορατοί από τα περισσότερα σημεία της πόλης. Την Αμάσεια όπως προανέφερα, διασχίζει ο ποταμός Ίρις (σήμερα Γετσίλιμαρκ).

Εικόνα 2

Η Αμάσεια, όπως η Σινώπη και η Κασταμονή διατηρεί το όνομά της σε όλες τις φάσεις της μακραίωνης και πολύκροτης ιστορίας της. Σύμφωνα με τα στοιχεία, που προκύπτουν από τις ανασκαφές, η Αμάσεια έχει ιστορία μεγαλύτερη των 6.000 ετών, αφού κατοικείται αδιάκοπα από την 4^η π.Χ. χιλιετία.

Η πόλη ανακηρύχθηκε σε πρωτεύουσα του Μιθριδατικού Βασιλείου του Πόντου από τον Μιθριδάτη τον Α’, τον Κτίστη, περί το 300 π.Χ. Η Αμάσεια παρέμεινε πρωτεύουσα μέχρι το 183 π.Χ. οπότε ο Φαρνάκης ο Α’ μετέφερε την έδρα του βασιλείου στη Σινώπη, χωρίς όμως ουδέποτε η Αμάσεια να χάσει την αίγλη της.

Εικόνα 3

Στην Αμάσεια γεννήθηκε το 65 π.Χ. ο μεγάλος Έλληνας στωικός φιλόσοφος, ιστορικός και γεωγράφος, Στράβων. Ο Στράβων προκειμένου να ολοκληρώσει την κοσμοθεωρία του, ταξίδεψε σε ολόκληρο τον τότε γνωστό κόσμο, από την Αρμενία ως την Τυρρηνία και από τον Πόντο μέχρι την Αιθιοπία, καταγράφοντας τις εμπειρίες και τις γνώσεις που αποκόμισε. Πολυγραφότατος ο Στράβων, γνώρισε τη διαχρονική φήμη του κυρίως από το έργο του «Γεωγραφικά», που αποτελείται από 7 βιβλία. Ο Στράβων ως γνωστό πέθανε το 23 μ.Χ.

Η Αμάσεια διατηρήθηκε σε ακμή και κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής, δίδοντας μάλιστα και αγωνιστικό φόρο αίματος κατά την εποχή των Διωγμών με πρώτο μάρτυρα τον Θεόδωρο Τήρωνα (άγιο εκ των υστέρων). Από το 712 και μετά η Αμάσεια άρχισε να δέχεται τους κατακτητές της με πρώτους τους Άραβες. Ακολούθησαν οι Τουρκομάνοι, οι Σελτζούκοι και οι Οθωμανοί.

Εικόνα 4

Στην Αμάσεια μετά την επιβολή του Κεμάλ, λειτούργησαν τα περίφημα «Δικαστήρια της Ανεξαρτησίας» (1921-1922) που έστειλαν στην αγχόνη εκατοντάδες Έλληνες Ποντίους αγωνιστές.

Στη σύγχρονη τουριστική Αμάσεια πέραν των φυσικών καλλονών, των λαξευμένων βασιλικών τάφων και ενός ρωμαϊκού υδραγωγείου δεν υπάρχουν σημαντικά μνημεία που να μαρτυρούν το μακραίωνο ελληνικό παρελθόν της πόλης.

Το Τοκάτ μια ακόμη πόλη του Πόντου με ελληνικό παρελθόν υπήρξε ο τελευταίος σταθμός του ταξιδιού μας στο Δυτικό Πόντο. Η πόλη έχει 120.000 κατοίκους. Πρόκειται για μία τυπική τουρκική επαρχιακή πόλη με λιγοστά μνημεία τουρκικού κυρίως παρελθόντος.

Αλέξανδρος Καλέμης

 

ΛΕΖΑΝΤΕΣ

Εικόνα 1

Στις όχθες του ποταμού Ίριδος (Γετσίλιμαρκ) βρίσκεται χτισμένη η όμορφη πόλη της Αμάσειας.

Εικόνα 2

Στα υψώματα του φαραγγιού, πάνω από το ποτάμι, είναι λαξευμένοι οι βασιλικοί τάφοι του Μιθριδάτη, ορατοί από τα περισσότερα σημεία του κέντρου της πόλης.

Εικόνα 3

Ένας από του λαξευμένους τάφους των Μιθριδατιδών.

   

Εικόνα 4

Μια όμορφη επαρχιακή τουρκική πόλη είναι το Τοκάτ του Πόντου, χωρίς όμως διατηρημένα μνημεία, που μαρτυρούν το μακραίωνο ελληνικό παρελθόν του.