42. Η ΕΥΒΟΙΑ ΜΗΛΟ ΤΗΣ ΕΡΙΔΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΠΙΓΟΝΩΝ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

 Αλέξανδρου Καλέμη

Με τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, ξεκινά η «Ελληνιστική Περίοδος», κατά την οποία η Εύβοια γνώρισε ίσως τη μεγαλύτερη ακμή της ιστορίας της. Μέχρι όμως να υπάρξει μία σχετική σταθεροποίηση, αισθάνθηκε αρκετά τους «κραδασμούς» των συγκρούσεων μεταξύ των επιγόνων του Μ. Αλεξάνδρου, που φιλοδοξούσαν να καταλάβουν τη θέση του χαρισματικού ηγέτη.

Όπως έχω προαναφέρει στα προηγούμενα άρθρα, ως πρώτη αντίδραση μετά το άγγελμα του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου, ήλθε η αντιμακεδονική αντίδραση με εστία την Αθήνα. Αποτέλεσμα ήταν ο Λαμιακός Πόλεμος του 322 π.Χ. στον οποίο η Εύβοια σχεδόν σύσσωμη τάχθηκε ανεπιφύλακτα στο πλευρό των Μακεδόνων.

Στον πόλεμο αυτό οι Αθηναίοι και οι σύμμαχοί τους νικήθηκαν και τέθηκαν οριστικά στο περιθώριο. Πριν όμως την οριστική τους ήττα, οι Αθηναίοι υπό τον στρατηγό Φαίδρο, πρόλαβαν να καταστρέψουν ολοσχερώς την πόλη των Στύρων (322 π.Χ.). Την πληροφορία μας την δίνει ο Στράβων, ο οποίος συμπληρώνει, πως μετά την καταστροφή «...την χώρα έχουσι Ερετριείς».

Μετά τα γεγονότα αυτά, οι Μακεδόνες, εν όψει μάλιστα της επερχόμενης μεταξύ τους διαμάχης, παίρνουν δραστικά μέτρα κατά των φανατικών δημοκρατικών με αποτέλεσμα την θανάτωση πολλών από αυτούς σε ελληνικές πόλεις, της Εύβοιας μη εξαιρουμένης. 

Κάσσανδρος (350 π.Χ. – 297 π.Χ.)

Το 316 π.Χ., ο Κάσσανδρος, αφού πρώτα έγινε κύριος των Αθηνών (317 π.Χ.), έθεσε υπό τον έλεγχό του την Εύβοια, εγκαθιστώντας φρουρές στη Χαλκίδα, στην Ωρεό και στην Κάρυστο. Από τη ναυτική βάση της Χαλκίδας μάλιστα, ξεκίνησε η ναυτική μοίρα του Κασσάνδρου στον πόλεμό του εναντίον της Ολυμπιάδας (μητέρας του Μ. Αλεξάνδρου) και του μέθυσου Πολυσπέρχοντα, ο οποίος πριν το τέλος του 316 π.Χ. ανετράπη από τον Κάσσανδρο.

Ολυμπιάς (375 π.Χ. – 316 π.Χ.)

Αντίγονος ο Μονόφθαλμος (382 π.Χ. – 301 π.Χ.)

Στη συνέχεια ξεσπά ο ανταγωνισμός Κασσάνδρου και Αντιγόνου (του Μονόφθαλμου). Ο τελευταίος, έστειλε από την Ασία τον Τελέσφορο να ελευθερώσει τις ελληνικές πόλεις από τις δυνάμεις του Κασσάνδρου. Μεταξύ αυτών των πόλεων ήταν και η Ωρεός, που πολιορκήθηκε το 313 π.Χ. από 30 πλοία του Κασσάνδρου χωρίς όμως να καταληφθεί.

Είναι φανερό πως κατά την περίοδο αυτή η Ωρεός ήταν πιστή στον Αντίγονο. Πέραν όμως των καταγεγραμμένων πληροφοριών, νομίσματα της Ιστιαίας, που χρονολογούνται αυτή την εποχή, εικονίζουν στην πίσω πλευρά τους τη Νύμφη Ιστιαία καθήμενη σε πρώρα πλοίου και έχοντας στα χέρια της τρόπαιο σε ανάμνηση προφανώς εκείνης της ναυτικής νίκης. 

 Τα επόμενα χρόνια η Χαλκίδα γίνεται το κεντρικό θέατρο της διαμάχης των διαδόχων, οι οποίοι την καταλαμβάνουν ο ένας μετά τον άλλο. Κάσσανδρος, Αντίγονος, Τελέσφορος, Πτολεμαίος, πρωταγωνιστούν σε μία σειρά ατέλειωτων διαμαχών. Αυτή η περίοδος μάλιστα των μηχανορραφιών και των συνεχών συνωμοσιών, μεταξύ των διεκδικητών της εξουσίας, ξεπερνά κάθε ιστορικό προηγούμενο μέχρι την εποχή εκείνη.

Ένας από τους μεγαλύτερους συνωμότες θα πρέπει να θεωρηθεί ο ανεψιός του Αντίγονου, Πτολεμαίος, ο οποίος ενεργώντας αρχικά για τα συμφέροντα του Αντίγονου, κατέλαβε την Χαλκίδα, συμμάχησε με την Ερέτρια και την Κάρυστο και εκστράτευσε κατά της Αθήνας, όταν την κυβερνούσε ο Δημήτριος ο Φαληρέας. Αργότερα ο Πτολεμαίος πρόδωσε τον θείο του και συνέπραξε με τον Κάσσανδρο. Έπειτα αφού απέπλευσε με όλο του το στόλο από τη Χαλκίδα, έφτασε στη Κω, όπου συνάντησε τον συνώνυμο του Πτολεμαίο, γιο του Λάγου και ιδρυτή της φημισμένης δυναστείας της Αιγύπτου.  Μετά την αρχική φιλία και συνεργασία των δύο Πτολεμαίων, ο βασιλιάς της Αιγύπτου κατάλαβε γρήγορα την επικινδυνότητα του Μακεδόνα Πτολεμαίου και τον ανάγκασε να πιεί το κώνιο. «Πτολεμαίος ο Λάγου φοβηθείς μη τινά επιβουλήν μηχανήσηται, φθάσας αυτόν συνέλαβε και πιείν κώνιον συνηνάγκασε» (Διοδώρου 19,77,6). 

 Σε ψήφισμα του 306 ή 305 π.Χ. που έχει βρεθεί στη Χαλκίδα, αποδίδεται τιμή στον αρχηγό της φρουράς της Χαλκίδας, ο οποίος απελευθέρωσε την πόλη, μετά το θάνατο του Πτολεμαίου, σύμφωνα με την επιθυμία του βασιλιά Αντίγονου και του Δημητρίου.   

 Το περιεχόμενο του site αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο, των διάφορων συντακτών των κειμένων και των κατόχων των φωτογραφιών. Οποιαδήποτε πληροφορία (κείμενο, εικόνες) περιέχεται στο site μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για προσωπική, μη εμπορική χρήση. Είναι παράνομη η αντιγραφή, αναπαραγωγή, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, μέρους ή του συνόλου των περιεχομένων του site χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση των Ευβοϊκών Εκδόσεων Κίνητρο.